Próchnica butelkowa

Co to jest próchnica butelkowa i jak jej zapobiegać?

Zazwyczaj występuje u dzieci do 3. roku życia, niedługo po wyrznięciu się zęba mlecznego. Przebiega gwałtownie, początkowo atakując siekacze. Próchnica butelkowa – przyczyny i metody zapobiegawcze.

Choroba ta występuje zwykle u dzieci karmionych słodkimi pokarmami przez butelkę ze smoczkiem. Przyczyną jest wydłużony czas działania cukrów w jamie ustnej. Szkliwo w zębach mlecznych jest dwukrotnie cieńsze niż w zębach stałych. Podobnie jest z zębiną, dlatego dynamika próchnicy zębów mlecznych jest duża. Obserwuje się szybkie przechodzenie jednego stadium próchnicy w drugie. Wcześnie w proces chorobowy zostaje także wciągnięta miazga. W przypadku karmienia butelką, kontakt jamy ustnej ze słodkim płynem (sokiem lub mlekiem) jest dłuższy niż gdyby maluch pił np. z kubeczka. Sytuację pogarsza częste nocne karmienie - wówczas w ustach jest mniej śliny, która zwykle obmywa zęby. W efekcie sprzyja to idealnym warunkom do powstania próchnicy.

Próchnica w zębach mlecznych, w tym butelkowa w krótkim czasie prowadzi do znacznego zniszczenia tkanek zęba. Papkowate, nadmiernie słodzone pokarmy i napoje przyklejają się do słabo zmineralizowanych zębów. W miejscu przylegania smoczka, pozostają tam, powodując tworzenie się rozległych ubytków próchnicowych w zębach przednich, a także zapalenie dziąseł. Na szkliwie pojawiają się zmiany próchnicze - brązowe lub białe plamki. Ząbki zaczynają boleć, stają się wrażliwe na ciepłe i zimne napoje oraz pokarmy.

Próchnica butelkowa może występować pod postacią próchnicy okrężnej. Początkowo się umiejscawia się na powierzchniach wargowych siekaczy i kłów w okolicy szyjki zęba. Zwykle atakuje zęby przednie, symetrycznie po prawej i lewej stronie.

Przyczyny próchnicy butelkowej:

• Przedłużające się karmienie butelką, szczególnie w nocy.
• Niedostateczna higiena jamy ustnej dziecka.
• Częste pojenie dziecka sokami owocowymi, słodkimi syropami/lekami (miejscowe działanie cukru na tkanki zębów).
• Podatność na wystąpienie próchnicy wczesnej, do 3. roku życia wynika między innymi z genów i przebiegu ciąży.
• W czasie chorób gorączkowych wydzielanie śliny jest zmniejszone i jednocześnie zaniedbywana jest higiena jamy ustnej dziecka.

Nie wszystkie dzieci karmione butelką są skazane na próchnicę butelkową. Mleko kobiece również zawiera cukier. W celach profilaktycznych musimy pamiętać o kilku zasadach:

Jak zapobiegać próchnicy, w tym butelkowej:

• Regularnie odwiedzać z dzieckiem stomatologa – przegląd kontrolny co 3-4 miesiące.
• Po każdym posiłku oraz wypiciu słodzonego napoju trzeba przepłukać usta dziecka wodą lub innym napojem niesłodzonym - szczególnie w nocy.
• Minimum dwa razy dziennie, po śniadaniu i po kolacji, powinno się myć ząbki szczoteczką z pastą do zębów.
• Ograniczyć lub całkowicie zrezygnować z karmień nocnych.
• Nie pozwalać dziecku na zasypianie przy butelce.
• Możliwie jak najkrócej karmić butelką. Warto uczyć picia z kubeczka i jedzenia łyżeczką już od 5 miesiąca życia.
• Przy szczotkowaniu zwracać szczególną uwagę na powierzchnie przy dziąsłach.
• Unikać podawania słodkich napojów -najlepsza jest woda niegazowana, szczególnie w nocy.
• Nie dosładzać napojów.
• Nie zarażać. Bakterie wywołujące próchnicę są przekazywane przez osoby dorosłe poprzez oblizywanie smoczka lub łyżeczki.
• Dziąsła, jeszcze zanim pojawią się pierwsze ząbki, należy przemywać wacikiem nasączonym przegotowaną wodą.
• Szczoteczki powinny być zawsze dostosowane do wieku dziecka.
• Czas szczotkowania ząbków to dwie minuty, dwa razy dziennie.
• Po wieczornym myciu zębów podawać tylko wodę.
• W ciągu dnia unikać podjadania. Próchnicy sprzyjają nie tylko słodkie potrawy, ale też kleiste, np. chrupki, pieczywo.